Na czym polega uzależnienie?

Definicja uzależnienia wg WHO: Uzależnienie jest to psychiczny, a niekiedy fizyczny stan wynikający z interakcji między żywym organizmem a substancją, charakteryzujący się zmianami zachowania i innymi reakcjami, do których należy konieczność przyjmowania substancji w sposób ciągły lub okresowy, w celu doświadczenia jego wpływu na psychikę, a niekiedy aby uniknąć przykrych objawów towarzyszących brakowi substancji.

Osoba może być uzależniona od więcej niż jednej substancji.

Cechy i objawy zespołu uzależnienia to:

1. Silna potrzeba lub przymus używania substancji psychoaktywnej,
2. Utrata samokontroli w używaniu substancji psychoaktywnej (niemożność przerwania przyjmowania, utrata samokontroli dawek ),
3. Wystąpienie zespołu abstynencyjnego po przerwaniu przyjmowania substancji,
4. Wzrost tolerancji,
5. Postępujące zaniedbywanie innych zainteresowań lub przyjemności na rzecz zdobywania i przyjmowania substancji uzależniającej,
6. Zażywanie środka mimo wyraźnych szkód ( fizycznych, psychicznych, społecznych ), o których wiadomo, że mają związek z przyjmowaniem środka.

Stwierdzając co najmniej trzy z powyższych objawów, które występują nieprzerwanie przez okres jednego miesiąca w ciągu ostatniego roku, rozpoznajemy zespół uzależnienia.

Częste są różne kombinacje uzależnień, najczęściej z alkoholem.

Osoba uzależniona nie zdaje sobie sprawy bądź stara się za wszelka cenę ukryć fakt, iż traci kontrolę nad swoim zachowaniem oraz życiem.

Sygnały ostrzegawcze (za: PARPA)

Picie alkoholu staje się problemem gdy:

· zwiększa się ilość i częstotliwość spożywania alkoholu,

· zmienia się funkcja picia i rola alkoholu w życiu (picie nie jest już tylko elementem wzorca kulturowego, ale staje się lekarstwem na stres, smutek, samotność, lęk),

· postępuje przywiązanie do sytuacji picia (narasta koncentracja na sytuacjach związanych z piciem, oczekiwanie na moment picia, celebrowanie picia, niepokój w sytuacji niemożności napicia się),

· alkohol spożywany jest w nieodpowiednich sytuacjach jak: okres ciąży i karmienia piersią, prowadzenie pojazdów, przy spożywaniu leków wchodzących w reakcje z alkoholem, pomimo chorób wykluczających spożywanie alkoholu itp.

· nasilają się incydenty upojenia,

· pojawia się zaniepokojenie piciem i uwagi krytyczne wyrażane przez osoby bliskie oraz sygnały sugerujące ograniczenie ilości lub powstrzymanie się od picia,

· używanie alkoholu staje się sposobem usuwania przykrych skutków poprzedniego picia (klinowanie),

· pojawiają się trudności w przypominaniu sobie co się działo poprzedniego dnia w sytuacjach związanych z piciem,

· rosną negatywne konsekwencje nadużywania alkoholu, a mimo to picie jest nadal kontynuowane.

Czy Twoje picie jest bezpieczne? Zachęcamy do Autodiagnozy:
Test Rozpoznawania Zaburzeń Związanych ze Spożywaniem Alkoholu AUDIT, dostępny także w zakładce „Materiały”

Czym jest współuzależnienie?

Życie w rodzinie, w której ktoś jest uzależniony od alkoholu, jest związane z ciągłym stresem i przeciążeniem emocjonalnym.

Współuzależnienie to forma nieprawidłowego przystosowania się do sytuacji problemowej – życia z alkoholikiem bądź inną osobą działającą destrukcyjnie, która powoduje postępujące uwikłanie w tę sytuacją. Osoba współuzależniona próbuje wprowadzić zmiany, zmierzające – jej zdaniem – do poprawy sytuacji, jednak to, co robi i tak tę sytuację utrwala i pogarsza.

Badania Mellibrudy i Szczepańskiej (1988) wskazują, że funkcjonowanie osoby współuzależnionej charakteryzuje się:

1. Uporczywą koncentracją myśli, uczuć i zachowań żony wokół zachowań alkoholowych męża.
2. Poczuciem konieczności kontrolowania picia męża i uporczywą nadzieją na utrzymanie picia w bezpiecznych granicach.
3. Utrwaleniem się sztywnego schematu kontaktów z mężem obejmującego okresy picia i chwilowej abstynencji.
4. Koncentracją życia emocjonalnego wokół oczekiwania na chwilę uśmierzenia bolesnych przeżyć i automatyczne hamowanie przyjemnych stanów pojawiających się w sprzyjających okolicznościach.
5. Poczuciem niemożności rozstania się z partnerem na zawsze i paradoksalne umacnianie się związania po kolejnych incydentach alkoholowych lub próbach odejścia.

Niezależnie od tego, czy pijący podejmie leczenie odwykowe, zaprzestanie picie, czy nie – osoby współuzależnione mogą poprawić jakość swojego życia i życia swoich dzieci. Potrzebna jest im jednak do tego fachowa pomoc z zewnątrz.

Czy jestem współuzależniona/ny?

Jeżeli w małżeństwie rozpoznajesz, że Twój mąż, żona ma problem z alkoholem, to zadaj sobie poniższe pytania:

1. Czy cierpisz i wstydzisz się z powodu picia twego małżonka?
2. Czy przyjmujesz na siebie obowiązki należące do twojego małżonka?
3. Czy zdarza ci się wybawiać z opresji twego pijącego małżonka?
4. Czy kłamiesz, by zatuszować postępowanie małżonka?
5. Czy wymuszasz na nim obietnice niepicia?
6. Czy grozisz mu i nie realizujesz gróźb?
7. Czy szukasz sposobów na to, by małżonek nie pił?
8. Czy przymilasz się, by odciągnąć małżonka od alkoholu?
9. Czy przeżywasz „huśtawki nastrojów”?
10. Czy często drażnią cię dzieci?
11. Czy byłaś (byłeś) kiedyś ofiarą fizycznej lub seksualnej przemocy?
12. Czy twoje plany zależą od picia lub niepicia małżonka?
13. Czy trudno ci podejmować decyzje?

Jeśli odpowiesz TAK na 4 lub więcej pytań – jesteś współuzależniona (współuzależniony). Jest to dysfunkcja, która cię ogranicza, osacza, hamuje twój rozwój, wprowadza chaos i cierpienie w twoje życie, wywołuje przewlekły stres, odbiera radość życia i pogodę ducha.