Terapia Integracji Sensorycznej

Terapia SI jest przeznaczona dla dziecka, które:

• nie lubi być przytulane, odpycha i wyciera każdy pocałunek,
• nie toleruje drażniących ubrań, metek które doprowadzają go do „wściekłości”,
• nie znosi mycia głowy, obcinania włosów czy paznokci,
• jeśli dostarcza sobie „ekstremalnych” wrażeń, ciągle upada, zderza się, stuka głową o podłogę,
• nie lubi się huśtać, kręcić na karuzeli lub wspinać na drabinki,
• nie akceptuje nowych smaków, jego uboga dieta sprowadza się do dwóch rodzajów pokarmów, a nowe zapachy wywołują odruch wymiotny,
• ma trudności w koncentracji uwagi,
• boi się każdej nowej sytuacji co powoduje wycofanie się.

Przyczyną tych trudności są prawdopodobnie zaburzenia integracji sensorycznej (SI), a nie zła wola dziecka.

Każda informacja dociera do naszego układu nerwowego poprzez zmysły. Jeśli w dziecku jest zaburzony któryś ze zmysłów (dotyk, słuch, wzrok, smak, węch, układ przedsionkowy i proprioceptywny), to jego układ nerwowy nie radzi sobie z przyjmowaniem, segregowaniem i porządkowaniem nowych informacji.
Gdy funkcje te są prawidłowe, ruchy ciała łatwo dostosowują się do otoczenia, umysł łatwo przyswaja informacje, a „dobre” zachowania pojawiają się w sposób naturalny. Integracja sensoryczna wpływa na prawidłowy rozwój, zdolności do nauki, na samoocenę, czyli na dobre samopoczucie dziecka.

Zaburzenia integracji sensorycznej rozpoznawane są u dzieci z trudnościami w uczeniu się (dysleksja), autystyków, dzieci z ADHD, upośledzeniem umysłowym, porażeniem mózgowym.

Naszym celem jest, aby każde dziecko doświadczające zaburzeń integracji sensorycznej osiągnęło swój pełny potencjał rozwojowy oraz aby zrozumiało samego siebie i otaczający świat.

Czym jest integracja sensoryczna?

„[…] integracja sensoryczna to proces dzięki któremu mózg otrzymując informacje ze wszystkich zmysłów, segregując, rozpoznając, interpretując i integrując je ze sobą i wcześniejszymi doświadczeniami, odpowiada adekwatną reakcją.” (cyt. za A. Jean Ayers — twórcą teorii integracji sensorycznej).

Podczas terapii SI dziecko nie uczy się konkretnych umiejętności, lecz poprawiając integrację sensoryczną wzmacnia procesy nerwowe leżące u ich podstaw. W ten sposób umiejętności te pojawiają się w sposób naturalny, jako efekt poprawy funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego. Mówiąc w skrócie, integracja sensoryczna pozwala segregować, porządkować i składać razem pojedyncze bodźce w pełne funkcje mózgu.

 Większość ludzi słyszała o pięciu zmysłach:

• dotyku
• węchu
• smaku
• słuchu
• wzroku.

Jednak wiele osób nie zdaje sobie sprawy z istnienia trzech układów sensorycznych:

• dotykowego,
• przedsionkowego,
• prioproceptywnego.

Nie tylko powinny one funkcjonować prawidłowo, ale także ze sobą współpracować. W przeciwnym razie dziecko doświadcza kłopotów dotyczących kontaktów z otoczeniem, a także rozpoznawania sygnałów wysyłanych przez własny organizm.

Oto kilka przykładów zachowań, które mogą się pojawić u dziecka doświadczającego problemów z przetwarzaniem bodźców sensorycznych:

trudności z rejestrowaniem:

dziecko może zbyt słabo reagować na ruch lub dotyk, wydawać się ospałe, z opóźnieniem odpowiadać na docierające do niego sygnały. Z drugiej strony może także reagować na te czynniki w sposób zbyt gwałtowny.

trudności z modulacją:

dziecko może źle znosić zmiany w codziennych czynnościach, łatwo się rozpraszać, być nadmiernie aktywne, mieć problemy z przechodzeniem od jednej czynności do drugiej lub wydawać się nieobecne, wycofane z życia i zamknięte we własnym świecie.

trudności z odpowiedzią lub „integracją”:

dziecko może mieć problemy z motoryką, reagować w sposób niezdarny, mieć słabą świadomość własnego ciała i kłopoty z koordynacją obu stron ciała.

Do powyższych trzech terminów można dołączyć jeszcze:

• wzbranianie się dziecka przed konkretnymi zachowaniami lub dotykiem
• dużą niestabilność emocjonalną
• nietypowe nawyki żywieniowe lub dużą wybredność podczas posiłków.

Zrozumienie roli i wagi przetwarzania bodźców zmysłowych może być niezwykle ważne i zaowocować nowym spojrzeniem na zachowanie dzieci.

Oto dwa przykłady, które pokazują jak dane dziecko definiuje rzeczywistość i buduje swój własny sposób patrzenia na świat.

Przykład I

Szóstoklasista Michał stoi w kolejce do bufetu po lekcji WF-u, gdy nagle inny uczeń przypadkowo ociera się o jego ramię( rejestracja bodźca). Teraz Michał musi się domyśleć, z której części jego ciała pochodził odebrany sygnał (lokalizacja), potem zdecydować czym on był – przypadkowym otarciem, lekkim klepnięciem, uderzeniem, czy dźgnięciem (interpretacja). Chłopiec decyduje, że było to przypadkowe otarcie i ogląda się przez ramię (organizacja odpowiedzi). Następnie dalej czeka w kolejce (realizacja odpowiedzi).

Przykład II

Szóstoklasista Michał stoi w kolejce do bufetu po lekcji WF-u, gdy nagle inny uczeń przypadkowo ociera się o jego ramię( rejestracja bodźca). Teraz Michał musi się domyśleć, z której części jego ciała pochodził odebrany sygnał (lokalizacja), potem zdecydować czym on był – przypadkowym otarciem, lekkim klepnięciem, uderzeniem, czy dźgnięciem (interpretacja). Chłopiec decyduje, że było to silne uderzenie w sam środek pleców. Błyskawicznie się odwraca z zaciśniętymi pięściami (organizacja odpowiedzi), po czym głośno i gwałtownie wygraża chłopcu, który w jego mniemaniu go uderzył, a następnie mu oddaje (realizacja odpowiedzi).

Obaj chłopcy znaleźli się w tej same sytuacji, ale jak różne były ich sposoby zachowania?

Problem ten dotyka nas wszystkich — z pewnością każdy z nas zna choć jedno dziecko, ucznia, krewnego, współpracownika lub przyjaciela, który ma autyzm, ADHD, trudności w nauce czy porażenie mózgowe. Uważamy, że element sensoryczny często bywa lekceważony podczas diagnozy i terapii zaburzeń rozwojowych. Najwyższa pora, aby to zmienić i spojrzeć na trudności dotykające dzieci przez pryzmat integracji sensorycznej.